Alergia na jad owadów
– świadomy pacjent

Kampania edukacyjna dedykowana jest tym, którzy mimo wystąpienia nietypowej reakcji po użądleniu owada typu osa, szerszeń, pszczoła czy trzmiel, nie udali się do lekarza, żeby sprawdzić, czy objawy nie wskazują na alergię i czy nie powinni podjąć leczenia.

Image of woman holding sign

Chcemy zachęcić pacjentów do zadbania o swoje zdrowie, przedstawić korzyści, jakie niesie za sobą odczulanie, które dzisiaj jest jedyną, najskuteczniejszą i bezpieczną metodą leczenia alergii, co potwierdzają liczne doniesienia naukowe. Odczulanie pozwala na poprawę jakości życia, przynosi uwolnienie od alergii, strachu przed użądleniem oraz jego konsekwencjami nie tylko osobie uczulonej, ale również jego najbliższym. Pozwala z powrotem cieszyć się życiem na łonie natury.

  • Co to jest alergia na jad osy lub pszczoły?
  • Jak rozpoznać alergię na jad owadów?
  • Na czym polega diagnostyka?
  • Jak wygląda ścieżka leczenia i gdzie szukać pomocy?

Czytaj więcej

Alergię należy leczyć od początku choroby, nie zwlekać ze zgłoszeniem się do specjalisty

  • Jeżeli podejrzewasz u siebie alergię na jad osy lub pszczoły zgłoś się do lekarza rodzinnego lub internisty. Opisz lekarzowi reakcję organizmu po użądleniu, jeżeli będzie ona odpowiadać reakcji alergicznej, lekarz powinien wypisać skierowanie do poradni alergologicznej na dalszą diagnostykę.
  • Gdy pacjent z objawami wskazującymi na alergię zgłosi się do alergologa, ten przeprowadzi staranny wywiad, oceni, czy objawy można uznać za alergiczne i skieruje do dalszej, bardziej szczegółowej diagnostyki w wyspecjalizowanym ośrodku w leczeniu alergii na jad owadów (diagnostyka i odczulanie).
  • W przypadku uzyskania pozytywnego wyniku testów, lekarz alergolog skieruje pacjenta do podjęcia leczenia immunoterapią alergenową – wyciągiem z jadu owadów (VIT), tzw. odczulanie do odpowiedniego ośrodka.

Gdzie w Polsce możesz podjąć odczulanie na jad owadów? 
Kliknij i sprawdź pełną listę ośrodków

Czym jest alergia na jad osy i pszczoły?

Alergia na jad owadów to nadmierna reakcja układu immunologicznego występująca po użądleniu owada typu pszczoła czy osa. Może mieć ona różne nasilenie – od reakcji łagodnej, którą nazywamy odczynem miejscowym, do bardzo ciężkiej reakcji uogólnionej, która dotyczy całego organizmu.

Najbardziej gwałtowny, zagrażający życiu przebieg reakcji alergicznej nazywamy anafilaksją.

Jak dochodzi do reakcji alergicznej?

Za pojawienie się u osób uczulonych miejscowych i ogólnych objawów alergicznych po użądleniu odpowiedzialne są składniki jadu – głównie białka. Wyróżnia się wśród nich tzw. alergeny główne, na które reaguje większość uczulonych osób, oraz alergeny słabe (nazywane też mniejszymi), na które reaguje tylko kilka lub kilkanaście procent uczulonych osób. W jadzie występują również tzw. substancje niskocząsteczkowe (znacznie mniejsze niż białka lub peptydy), które powodują miejscową reakcję zapalną po użądleniu – bolesność, zaczerwienienie i obrzęk. Zobacz więcej

Jak rozpoznać alergie na jad owadów?

Objawy

Reakcja miejscowa:

Pacjenci z alergią na jad owadów błonkoskrzydłych po użądleniu mają duże, bolesne obrzęki w miejscu użądlenia, które utrzymują się ponad dobę. Nazywane są one alergicznymi reakcjami miejscowymi. 

Uogólniona czterostopniowa skala odczynów według L.H. Müllera:

  • Stopień I - uogólniona pokrzywka, świąd skóry, osłabienie lub niepokój
  • Stopień II - jakikolwiek z wyżej wymienionych objawów
    i co najmniej dwa z następujących: obrzęk naczynioruchowy, uczucie ucisku w klatce piersiowej, nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, zawroty głowy
  • Stopień III - jakikolwiek z wyżej wymienionych objawów i co najmniej dwa z następujących: duszność, świszczący wydech, stridor, zaburzenia mowy, chrypka, osłabienie, splątanie, lęk przed śmiercią
  • Stopień IV - jakikolwiek z wyżej wymienionych objawów i co najmniej dwa z następujących: spadek ciśnienia tętniczego krwi, zapaść, utrata przytomności, nietrzymanie moczu i stolca, sinica

Zobacz więcej

Alergia na jad owadów – kiedy robić testy?

Diagnostyka

W celu zdiagnozowania alergii na jad owadów wykonuje się testy skórne, takie jak test punktowy lub test śródskórny. Dodatkowo za pomocą testów serologicznych można ustalić specyficzne dla danego alergenu igE. W razie niejasnego wyniku lub wrażliwości na dwa alergeny, można przeprowadzić testy molekularne, takie jak test aktywacji bazofili lub komórkowy test stymulacji antygenów, które dadzą odpowiedź, jaki konkretnie alergen wywołuje uczulenie. 

Alergolodzy zdecydowanie odradzają „profilaktyczne” testowanie w kierunku uczulenia na jad owadów, gdyż takiego wyniku nie da się jednoznacznie zinterpretować.

Zobacz więcej

Leczenie alergii na jad owadów. Kto powinien się odczulać?

Immunoterapia w alergii na jad owadów błonkoskrzydłych (Venom Immunotherapy)

Immunoterapię jadem prowadzi się u dzieci powyżej 5. r.ż., u dorosłych, a także osób dorosłych i seniorów, którzy wcześniej prezentowali objawy reakcji zagrażających życiu. Dopuszczalne jest wdrożenie tego leczenia w grupie pacjentów z łagodniejszymi objawami, jeśli odczuwają znaczące pogorszenie jakości życia i strach związany z alergią. W szczególnych sytuacjach do immunoterapii mogą być kwalifikowane dzieci od 2. r.ż.

Zobacz więcej

Jak wygląda odczulanie na jad owadów?

Wyniki większości badań nad stosowaniem immunoterapii jadami (VIT) dowodzą jej wysokiej skuteczności. W przypadku uczulenia na jad pszczoły skuteczność VIT wynosi – powyżej 80 proc. zaś w przypadku uczulenia na jad osy – ponad 90 proc.

Alergię na jad owadów można skutecznie leczyć poprzez podawanie ekstraktu alergenowego
w formie zastrzyków podskórnych, które obecnie wykonuje się jedynie w warunkach szpitalnych. Procedura ta nazwana jest immunoterapią na jady (ang. venom immunotherapy – VIT). W Polsce stosuje się dwa preparaty do odczulania: wodny i depot. 

Kwalifikacja do VIT odbywa się na podstawie kryteriów klinicznych i badań diagnostycznych potwierdzających obecność sIgE skierowanych przeciwko jadom owadów. 

Immunoterapię alergenami jadów cechuje wysoki profil bezpieczeństwa.

Zobacz więcej

Systematyczność i wytrwałość

Procedura odczulania trwa od 3 do 5. lat, będzie zatem wymagała od Ciebie dyscypliny, systematyczności i wytrwałości. Podobnie jak zbieranie pieniędzy do skarbonki na wymarzony prezent, systematyczne przyjmowanie kolejnych dawek prowadzi do coraz większej i trwalszej tolerancji alergenu, na który jesteś uczulony. 

Podsumowanie

Ważnym czynnikiem w procesie leczenia jest zdobywanie wiedzy na temat profilaktyki, objawów, diagnostyki i dostępnych terapii, dlatego jako Fundacja, której celem jest zwiększanie świadomości pacjentów z alergią przygotowaliśmy poradnik, w którym temat alergii omawiamy kompleksowo:

Odczulanie – immunoterapia alergenowa „w pigułce”. Poradnik dla pacjenta”.

Poradnik napisany został przez wybitnych polskich lekarzy alergologów pod redakcją naukową prof. Marka Jutela, prezydenta Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (EAACI). Zachęcamy was do zapoznania się z tą lekturą, która dostępna jest na naszej stronie.

Pobierz PDF

Zapraszamy do obejrzenia kilkuminutowego filmu „Użądleni” – który przedstawia leczenie alergii na jad owadów, wskazując na wysoką skuteczność i bezpieczeństwo immunoterapii jadami.

Zapraszamy również do obejrzenia materiału filmowego, w którym prof. dr hab. n. med. Marek Niedoszytko z Kliniki Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego przedstawi w skrócie najważniejsze informacje dotyczące alergii na jad owadów, jej objawów, diagnostyki i leczenia.